1. Karta parkingowa

Kartę parkingową osobie o obniżonej sprawności ruchowej, wydaje się na podstawie wydanego przez Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności:

• orzeczenia o niepełnosprawności,
• orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,

wraz ze wskazaniem dotyczącym spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005r. Nr 109, poz.908 z późn. zm.).

Kartę parkingową wydaje się także placówkom zajmującym się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych.
Osoba zainteresowana składa wniosek o wydanie karty parkingowej do dowolnie wybranego przewodniczącego powiatowego zespołu. Natomiast wniosek o wydanie karty parkingowej dla placówki składa się do przewodniczącego powiatowego zespołu właściwego ze względu na siedzibę placówki.
Opłata za wydanie karty parkingowej wynosi 21 zł.

Od dnia 1 lipca 2014 r. karta parkingowa wydawana jest wyłącznie na czas określony. Karta parkingowa wydawana jest na okres ważności orzeczenia jednak nie dłużej niż na okres 5 lat.

Uwaga: Z powodu zmian wprowadzonych Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 maja 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wzoru oraz trybu wydawania i zwrotu kart parkingowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 691), wszystkie karty parkingowe wydane najpóźniej w dniu 30 czerwca 2014 r., utraciły swoją ważność z dniem 1 lipca 2015 r.

Kartę parkingową umieszcza się za przednią szybą pojazdu samochodowego, a jeśli pojazd nie posiada przedniej szyby – w widocznym miejscu w przedniej części pojazdu, w sposób eksponujący widoczne zabezpieczenia karty oraz umożliwiający odczytanie jej numeru i daty ważności.
Osoba niepełnosprawna kierująca lub przewożąca osobę niepełnosprawną pojazdem samochodowym oznaczonym kartą parkingową, pod warunkiem zachowania szczególnej ostrożności, może nie stosować się do niektórych znaków drogowych określonych w § 33 ust. 2 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury Oraz Spraw Wewnętrznych i  Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych. (Dz. U. z 2002 r. Nr 170, poz. 1393 z późn. zm.

Wykaz w/w znaków wraz z ich symbolami:

Szczegółowe informacje w zakresie karty parkingowej dostępne są na stronie internetowej Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych:  www.niepelnosprawni.gov.pl w zakładce: Uprawnienia osób niepełnosprawnych/Karta parkingowa.

2. Komunikacja/podróż

1) Zestawienie ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym w podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego (PKP) i autobusowego (PKS) reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 1138, z późn. zm.).
Wyjaśnienia w tym zakresie udzielane są przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa pod numerem infolinii: 222-500-135.

2) Zbiorcza informacja o ulgach stosowanych przez przewoźników dla niepełnosprawnych pasażerów w ruchu kolejowym dostępna jest na stronie internetowej Urzędu Transportu Kolejowego www.pasazer.utk.gov.pl w zakładce Informacje/Poradniki/Poradnik Podróżnego/Przejazdy bezpłatne i ulgowe.

Ponadto Prezes Urzędu Transportu Kolejowego, jako centralny organ administracji rządowej, właściwy w sprawach nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów w transporcie kolejowym zobowiązany jest do udzielania szczegółowych wyjaśnień w tym zakresie. Informacje uzyskać można na stronie internetowej www.utk.gov.pl lub pod numerem Infolinii UTK: 801-044-080 i 22 460-40-80

3) Wykaz ulg stosowanych przez lokalnych przewoźników wykonujących przewozy pasażerskie autokarowe dostępny jest na stronie internetowej GDA Gorlicki Dworzec Autobusowy www.dworzec.gorlice.pl w zakładce Strefa klienta/Bilety lub pod numerem infolinii:  18 353 00 00.  

4) Prawo do ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej ustalają władze danego miasta lub gminy – dlatego też w różnych miastach/gminach osoby niepełnosprawne mogą korzystać z innych zwolnień.
Wykaz ulg stosowanych przez Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. w Gorlicach dostępny jest na stronie internetowej MZK www.mzkgorlice.pl w zakładce Bilety/Cennik podstawowy.

3. Poczta

Udogodnienia związane z usługami pocztowymi regulują przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1529 z późn. zm.).

1) Zgodnie z zapisami ww. ustawy operator zapewnia osobom niepełnosprawnym dostęp do świadczonych powszechnych usług pocztowych przez:

• organizację pracy placówek umożliwiającą osobom poruszającym się za pomocą wózka inwalidzkiego korzystanie z usług świadczonych przez te placówki;
• tworzenie w placówkach odpowiednio oznakowanych stanowisk obsługi osób niepełnosprawnych;
• umieszczanie nadawczych skrzynek pocztowych w sposób i w miejscu umożliwiającym korzystanie z nich osobie niepełnosprawnej, poruszającej się za pomocą wózka inwalidzkiego, w szczególności nadawczych skrzynek pocztowych instalowanych w placówce lub na nieruchomości użytkowanej przez tę placówkę;

2) Osoby niepełnosprawne z uszkodzeniem narządu ruchu powodującym konieczność korzystania z wózka inwalidzkiego oraz osoby niewidome lub ociemniałe – na ich wniosek i bez pobierania dodatkowych opłat – mają prawo do doręczania im przesyłek listowych, przesyłek rejestrowanych, w tym przesyłek z zadeklarowaną wartością oraz kwot pieniężnych określonych w przekazach pocztowych.

3) Pracownik poczty zobowiązany jest do przyjmowania od osoby niepełnosprawnej w miejscu jej zamieszkania prawidłowo opłaconej przesyłki niebędącej przesyłką rejestrowaną – po zgłoszeniu zapotrzebowania w placówce pocztowej lub u listonosza.

4) Przesyłka dla ociemniałych jest zwolniona od opłaty pocztowej za przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłki niebędącej przesyłką najszybszej kategorii, tego rodzaju i tej samej masy, ustalonej w obowiązującym cenniku powszechnych usług pocztowych operatora publicznego, jeżeli została nadana przez:
osobę legitymującą się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z tytułu uszkodzenia narządu wzroku i adresowana jest do biblioteki lub organizacji osób niewidomych lub ociemniałych bądź do organizacji, której celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych,
bibliotekę, organizację osób niewidomych lub ociemniałych bądź organizacje, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych i adresowana jest do osoby niewidomej lub ociemniałej, osobę niewidomą lub ociemniałą, bądź skierowana do tej osoby, jeżeli  zawiera wyłącznie informacje utrwalone pismem wypukłym.

Zwolnienie to nie obejmuje opłaty za potwierdzenie odbioru przesyłki rejestrowanej.

Zgodnie z ustawą Prawo pocztowe przez „przesyłkę dla ociemniałych” należy rozumieć przesyłkę z korespondencją lub druk, o masie do 7000 g, w których informacja jest utrwalona pismem wypukłym lub na innym nośniku dostępnym do odczytu przez niewidomych lub ociemniałych, nadane w sposób umożliwiający sprawdzenie zawartości.

Wykaz uprawnionych bibliotek, organizacji osób niewidomych lub ociemniałych oraz organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych ustala rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2013 r. w sprawie wykazu bibliotek, organizacji osób niewidomych lub ociemniałych oraz organizacji, których celem statutowym jest działanie na rzecz osób niewidomych lub ociemniałych (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1644 z późn. zm.).

Szczegółowe informacje w tym zakresie dostępne są na stronie internetowej nadzorowanego przez Ministra Cyfryzacji Urzędu Komunikacji Elektronicznej www.uke.gov.pl w zakładce Poczta oraz pod numerem infolinii  Centrum Informacji Konsumenckiej: 801 900 853, 22 534-91-74.

4. Telekomunikacja

Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych w ramach usług telekomunikacyjnych reguluje ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (j.t. Dz. U. z 2014 r. poz. 243).

1) Dostawcy usług telefonicznych zobowiązani są m.in.:

• umożliwiać osobom niepełnosprawnym zapoznanie się z regulaminami i cennikami oraz (na żądanie) informacjami zawartymi na fakturze – w wersji papierowej, w alfabecie Braille’a lub przy użyciu dużej czcionki, a w przypadku wysyłania pocztą elektroniczną – w formacie tekstowym, umożliwiającym powiększenie czcionki;
• zapewnić obsługę osób niepełnosprawnych na stanowisku dostępnym dla osób poruszających sie na wózku inwalidzkim i wyposażonym w urządzenie umożliwiające komunikację z osobą niesłyszącą lub niemówiącą oraz ułatwiające komunikację z osobą niedowidzącą, a także wyposażyć  salony w urządzenia umożliwiające połączenie z tłumaczem języka migowego lub systemu jezykowo – migowego on-line albo zapewniać usługi tłumacza polskiego języka migowego (PJM) lub systemu językowo-migowego (SJM);
• dostosować swoje strony internetowe do potrzeb osób niepełnosprawnych, zgodnie ze standardem opracowanym przez Ministerstwo Cyfryzacji.

2) Z informacji dostępnych na stronie internetowej Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej wynika, iż aktualnie w Polsce żaden przedsiębiorca telekomunikacyjny nie jest zobowiązany do stosowania zniżek dla osób niepełnosprawnych w opłatach abonamentowych za telefon/internet.
Oferowane usługi świadczone są przez operatorów na zasadach rynkowych/ komercyjnych. Dlatego też osoby niepełnosprawne zainteresowane uzyskaniem ewentualnej ulgi winny bliższych informacji szukać bezpośrednio w salonach poszczególnych operatorów lub na ich stronach internetowych.

3) Prawa i obowiązki konsumenta związane z zawarciem umowy i korzystaniem z publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych zawarte zostały w opracowanym przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej poradniku „Poradnik dla użytkowników publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych”.
Szczegółowe informacje w zakresie usług telekomunikacyjnych dostępne są na stronie internetowej nadzorowanego przez Ministra Cyfryzacji Urzędu Komunikacji Elektronicznej www.uke.gov.pl w zakładce Telekomunikacja oraz pod numerem infolinii  Centrum Informacji Konsumenckiej: 801 900 853 lub 22 534-91-74.

5. Radio i Telewizja

Kwestie zwolnień od opłaty abonamentu RTV regulują przepisy ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (j.t. Dz. U. z 2014r. poz. 1204, z późn. zm.).

Osobami uprawnionymi do zwolnienia od opłat abonamentowych są m.in. osoby posiadające orzeczenie o:

• zaliczeniu do I grupy inwalidów lub orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
• znacznym stopniu niepełnosprawności,
• trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Osoby uprawnione do zwolnienia od opłat abonamentowych, by uzyskać to zwolnienie zobowiązane są do przedstawienia w urzędzie pocztowym dokumentów potwierdzających uprawnienie do zwolnienia oraz oświadczenia.
Zwolnienie od opłat abonamentowych przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym  dopełniono formalności w urzędzie pocztowym.

Pełna lista osób uprawnionych do zwolnienia wraz z wzorem oświadczenia i wykazem dokumentów wymaganych do potwierdzenia uprawnień do zwolnienia, jak również  informacje o obowiązującej wysokości abonamentu dostępne są na stronie internetowej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji www.krrit.gov.pl w zakładce Abonament/Zwolnienia od opłat abonamentowych.

6. Wstęp do obiektów użyteczności publicznej wraz z psem asystującym

Osoba niepełnosprawna na podstawie art. 20a ustawy  o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ma prawo wstępu wraz z psem asystującym:

• do wszystkich obiektów użyteczności publicznej, poza obiektami sakralnymi,
• do środków transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i wodnego oraz innych środków komunikacji publicznej,
• do parków narodowych i rezerwatów przyrody,
• na plaże i kąpieliska.

Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia jest posiadanie przez osobę niepełnosprawną certyfikatu potwierdzającego status dla psa asystującego i zaświadczenia o wymaganych szczepieniach weterynaryjnych.

Psem asystującym może być wyłącznie odpowiednio wyszkolony i specjalnie oznaczony pies, w szczególności pies przewodnik osoby niewidomej lub niedowidzącej oraz pies asystent osoby niepełnosprawnej ruchowo, który ułatwia tej osobie aktywne uczestnictwo w życiu społecznym.

Osoba niepełnosprawna ponosi pełną odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez psa asystującego.

Szczegółowe informacje w tym zakresie dostępne są na stronie internetowej Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych: www.niepelnosprawni.gov.pl w zakładce: Uprawnienia osób niepełnosprawnych/Psy asystujące.

7. Podatki

1) Podatek dochodowy
Kwestie ulg w podatku dochodowym reguluje ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Osoba niepełnosprawna lub osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną może dokonać odliczenia od dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym poniesionych wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, które zostały wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Warunkiem odliczenia ww. wydatków jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek dokumentów stwierdzających ich poniesienie oraz jednego z niżej wymienionych orzeczeń:

• orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
• decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną,
• orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia,
• orzeczenia o niepełnosprawności, wydanego przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Odliczeniu podlegają m.in. wydatki na:

• leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdził, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo,
• zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego,
• opłacenie tłumacza języka migowego,
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym.

Szczegółowe informacje dotyczące możliwych do odliczenia wydatków oraz wymogi, które należy spełnić, by dokonać odliczeń dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Finansów www.finanse.mf.gov.pl w zakładce Ulgi/Ulga rehabilitacyjna oraz w Broszurze informacyjnej do PIT 0, stanowiącego załącznik zeznania podatkowego za dany rok.
Telefoniczne informacje uzyskać można za pośrednictwem infolinii Krajowej Informacji Podatkowej  – 801 055 055 lub 22 330-03-30.

2) Podatek od czynności cywilnoprawnych

Kwestie zwolnień od podatku od czynności cywilnoprawnych określa ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j.t. Dz. U. z 2015 r. poz. 626, z późn. zm.).

Na podstawie ww. ustawy, od podatku od czynności cywilnoprawnych zwolnione są osoby z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby posiadające orzeczony lekki stopnień niepełnosprawności z uwagi na schorzenia narządu ruchu, nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe.

Szczegółowe informacje dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Finansów www.finanse.mf.gov.pl w zakładce Inne podatki/Podatek od czynności cywilnoprawnych oraz telefonicznie pod numerem infolinii Krajowej Informacji Podatkowej  – 801 055 055 lub 22 330-03-30.

8. Opłata paszportowa

Na podstawie ustawy z dnia 13 lipca 2006r. o dokumentach paszportowych (j.t. Dz. U. z 2013r. poz. 268, z późn. zm.) do ulgowej opłaty  paszportowej (w wysokości 50% stawki ) uprawione są m.in. następujące osoby:

• emeryci, renciści, osoby niepełnosprawne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także współmałżonkowie tych osób, jeżeli pozostają na ich wyłącznym utrzymaniu,
• osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystające z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych,
• kombatanci i inne osoby, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,
• osoby małoletnie do czasu podjęcia ustawowo określonego obowiązku szkolnego,
• uczniowie i studenci.

W razie zbiegu tytułów uprawniających do ulgi w opłacie za wydanie paszportu, osobie przysługuje tylko jedna ulga w opłacie.

Opłata za wydanie paszportu nie jest pobierana m.in. od:

• osób, które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończone 70 lat,
• osób przebywających w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystających z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych, jeżeli ich wyjazd za granicę następuje w celu długotrwałego leczenia lub w związku z koniecznością poddania się operacji,
• osób, które złożyły wniosek o wymianę paszportu z powodu jego wady technicznej.

Ustawa o dokumentach paszportowych stanowi ponadto, iż :

• w dokumentach paszportowych wydawanych osobom, które ukończyły 13 lat, nie zamieszcza się podpisu posiadacza, jeżeli osoby te z powodu niepełnosprawności nie mogą złożyć podpisu samodzielnie,
• w dokumentach paszportowych wydawanych osobom, od których pobranie odcisków palców jest fizycznie niemożliwe, nie zamieszcza się obrazu linii papilarnych.

Szczegółowe informacje w zakresie paszportów dostępne są na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji www.mswia.gov.pl w zakładce: Sprawy obywatelskie/Informacje paszportowe.

9. Wybory

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.) gwarantuje niepełnosprawnym wyborcom szereg uprawnień związanych z wyborami Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborami do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego, wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz wyborów do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego.

Szczegółowe informacje o uprawnieniach niepełnosprawnych wyborców w poszczególnych wyborach zamieszczane są na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej www.pkw.gov.pl w zakładce Wybory i referenda.